Moeder Aarde als leerschool
Mens en Natuur zielsecht verbinden
We leven in een bijzondere tijd op aarde. Nadat de mens miljoenen jaren heeft moeten overleven in de natuur, hebben we de natuur aan ons ondergeschikt weten te maken. Onze welvaart is ongekend, maar met de groei naar meer dan 7 miljard mensen komt moeder Aarde onder druk te staan. De cruciale ‘life support systems’ van Ruimteschip Aarde worden bedreigd.
Nu hebben we de kans om de balans te herstellen. Om een periode in te gaan waarin mens en natuur binnen en buiten steden weer natuurlijk verbonden zijn. Vanuit wetenschappelijk, economisch en filosofisch perspectief pleiten Mark Mieras, Herman Wijffels en Matthijs Schouten voor een herwaardering van de natuur. Marieke de Vrij laat zien dat de mens zich alleen natuurlijk kan ontwikkelen in verbinding met de natuur. Ze toont Moeder Aarde als een alomtegenwoordig wezen dat mensen uitnodigt om meer zichzelf te worden. Dat is voor ons een ongebruikelijk maar ook opwindend perspectief.
Wij voelen ons geïnspireerd door de mogelijkheden van deze tijd. Wij bouwen mee aan een nieuwe verbinding tussen mens en natuur.
Doe je mee?
Download kan je in je boekenprogramma openen. Voor Apple is dat ‘books’, bij Windows bijvoorbeeld ‘Adobe Digital Editions’.
Download kan je openen met Acrobat reader
Meer lezen over dit onderwerp?
35 giften van de Natuur aan het Menselijk Leven
Interview met Matthijs Schouten, 17 april 2020
Wat is ons beeld van de natuur?
Naar schatting sterven er per etmaal op deze planeet vijf tot twintig planten- en diersoorten uit door menselijk toedoen. Per seconde wordt er een hectare tropisch regenwoud gekapt. Hebben we daar het recht toe? Van wie is de natuur nou eigenlijk?
Groene stad, vitale stad
Groene steden en wijken zijn populair. Gezondheid en welzijn liggen er hoger. Maar waarom? Wat
doen planten en bomen met stadsbewoners? En wat betekent dat voor de stad en de woonwijk van de
toekomst? Wetenschapsjournalist Mark Mieras zet hier het internationale onderzoek op een rijtje. ‘Hoe
we de stad vormgeven is belangrijker dan ooit.’
De bezielde natuur ‘Bomen helpen elkaar’
Boswachter Peter Wohlleben ontdekte dat het bomenleven veel rijker en geheimzinniger is dan hij ooit dacht.
“Boswachters denken tegenwoordig dat bomen maar honderd of tweehonderd jaar worden”, zegt hij. “Of dat ze zwak zijn omdat er zo veel vervuiling is. Onzin. Ze zijn zwak omdat ze worden beheerd als losstaande exemplaren, in een soort intensieve veehouderij.” We zien alleen nog maar de bomen, maar niet meer het bos.
Interview met Herman Wijffels, 6 april 2020
Door Menno Stom en Jelle de Jong
Welke verbinding ervaar je zelf met de natuur?
Ik ben opgegroeid op een boerderij. Zeker daar als kind, in de jaren ‘40 en ’50, was ik helemaal ingebed in de natuur . Dat gevoel van verbinding heeft mij nooit meer verlaten. Later ben ik zoals zovelen opgeleid en werkzaam geworden in alles wat zich in onze industriële maatschappij ontwikkelde, maar de behoefte aan ‘fysiek in de natuur zijn’ ben ik nooit meer kwijtgeraakt. Tot op de dag van vandaag geldt dat voor mij als een primaire levensbehoefte. Dat kan in verschillende typen natuur zijn. Nu zit ik hier vooral tussen de polders, maar ik heb heel lang met veel plezier op de Utrechtse Heuvelrug in het bos gewoond. En ik ben een groot liefhebber van strand en zee. In essentie gaat het mij er om in de trilling en in de vibratie van de natuur te zijn.
Praktijkervaringen
Karin – begeleidster van natuuractiviteiten voor kinderen
Wat betekent natuur voor mij?
Het eerste dat in mij opkomt is het beeld van mijn zoon op het strand. In zijn jonge jaren was het niet gemakkelijk voor hem in ‘de gewone wereld’. Door zijn autisme begreep hij de wereld niet en voelde zich er niet thuis. Hij trok zich terug in zichzelf. Behalve op het strand. Wat een metamorfose. Daar was hij in zijn element. Ik weet niet hoe het werkte, maar het effect was prachtig. Één met de wereld in en om hem heen. Uren speelde hij met zand, water, schelpen, beestjes, helmgras en met ons. Daar was hij in een wereld zonder woorden, zonder verwachtingen… waar hij woordeloos ontvangen werd. De natuur gaf hem ruimte om te mogen zijn. Wat was en ben ik dankbaar voor de natuur. Het ontroert me…
Cathy – natuurbelever
Wat betekent natuur voor mij?
Een leven zonder natuur kan ik mij niet voorstellen. Al op jonge leeftijd was het mijn veilige haven. Had ik het moeilijk dan vond ik er troost. Was ik wat neerslachtig dan monterde het me op. Was ik gespannen dan bracht het me rust. Was ik vermoeid dan gaf het me energie. Mijn verdere leven heb ik de dagelijkse behoefte gehad om ‘een portie natuur’ tot me te nemen. Het hoort gewoon bij mijn dieet. Zo terugkijkend had ik het denk ik niet gered zonder de natuur.
Angèle– leerkracht basisonderwijs
Wat betekent natuur voor mij?
Het woord ‘natuur’ dekt niet mijn gevoel. Bij het woord natuur ervaar ik vooral de fysieke kant. Misschien omdat we dat woord vaak gebruiken voor wat we zien, welke opbrengst de natuur heeft, wat we kunnen doen in de natuur. Ik voel daarin niet altijd de bezielde kant… de natuur als ‘wezen’.
Angèle – leerkracht basisonderwijs
Laat natuur haar werk doen
Jonge kinderen staan natuurlijk in verbinding met natuur. Bij menselijke groei hoort de ontwikkeling van het denken. Dat creëert bij de meeste kinderen een gevoel van afgescheidenheid. Daarbij komt dat onze maatschappij ‘onafhankelijkheid’ stimuleert. Om weloverwogen keuzes te kunnen maken is het zaak kinderen te helpen bewust te blijven dat het ‘onderdeel is van’, dat het ‘afhankelijk is van’, zoals van de natuur. Laat kinderen natuur beleven door er vooral in en mee te ‘zijn’. Laat volwassenen hun liefde voor de natuur voorleven. En laat volwassenen vooral de kinderen naleven, hen volgen in wat natuurlijk en spelenderwijs ontstaat, in plaats van natuurbeleving te gieten in voorbedachte lessen die kennis en fantasie sturen. Laat ze komen met vragen. Te veel vorm, structuur en sturing is niet nodig. De natuur doet haar werk zodra je je aan laat raken.